Hướng dẫn dạy học Tin học 5, Bài 3. Tìm kiếm thông tin trong giải quyết vấn đề

A. MỤC ĐÍCH YÊU CẦU
1. Kiến thức
- Tìm kiếm, lựa chọn thông tin phù hợp trong giải quyết vấn đề.
- Hợp tác với người khác để giải quyết vấn đề cụ thể.
2. Năng lực
- Giải thích được sự cần thiết, tầm quan trọng của việc thu thập và tìm kiếm thông tin trong giải quyết vấn đề.
- Tìm kiếm và chọn được thông tin phù hợp với vấn đề cần giải quyết.
- Thể hiện được sự hợp tác với người khác để giải quyết vấn đề cụ thể.
Phẩm chất
- Chăm chỉ, hợp tác, có trách nhiệm, có tinh thần làm việc nhóm, tôn trọng sự khác biệt.

B. CHUẨN BỊ
GV: Tìm kiếm và sưu tầm địa chỉ một số website về du lịch Sa Pa để phục vụ việc minh hoạ cho nội dung TH; máy chiếu, bài trình chiếu về nội dung bài (nếu có).

C. GỢI Ý CÁC HOẠT ĐÔNG DẠY HỌC CHỦ YẾU
I. Hoạt động khởi động
Hoạt động khởi động đưa ra tình huống để dẫn dắt HS vào nội dung bài. GV dành khoảng 10 phút cho HS thảo luận, trao đổi, phỏng đoán xem kì nghỉ hè của ba bạn có thành công không. Hoạt động này sẽ giúp lớp học sôi nổi hơn để các em bước vào bài học một cách hứng thú.


1. Sự cần thiết, tầm quan trọng của việc thu thập, tìm kiếm thông tin
1.1 Hoạt động 1: Những vấn đề mà ba bạn có thể gặp phải trong kì nghỉ hè

1.2 Hoạt động đọc
Nội dung đoạn văn bản phân tích cho HS nhận ra sự cần thiết, tầm quan trọng của việc thu thập và tìm kiếm thông tin trong việc chuẩn bị cho chuyến đi nghỉ hè. Bạn An biết thông tin về địa điểm mình sẽ đi nghỉ nên đã có sự chuẩn bị phù hợp. Minh và Khoa chủ quan, không tìm hiểu thông tin nên việc chuẩn bị không đúng với thực tế, vì vậy chuyến đi của các bạn được dự đoán sẽ không thành công.
GV có thể nêu thêm nhiều ví dụ khác trong thực tế để HS nhận ra tầm quan trọng của thông tin trong giải quyết vấn đề và nhấn mạnh: “Để giải quyết vấn đề em cần đưa ra quyết định. Để có được quyết định thì cần phải có thông tin”.

1.3. Chốt kiến thức
GV nhấn mạnh và nhắc lại để HS ghi nhớ hai nội dung liên quan đến sự cần thiết và tầm quan trọng của thông tin trong giải quyết vấn đề.

1.4. Câu hỏi củng cố
Đáp án: A, B, C, D.
Câu hỏi này cũng nhằm mục đích để HS nhận ra: Càng biết nhiều thông tin liên quan đến vấn đề càng giúp cho việc ra quyết định để giải quyết vấn đề tốt hơn.

2. Hợp tác để giải quyết vấn đề
2.1 Hoạt động 2: Cách giải quyết vấn đề

2.2 Hoạt động đọc
Đoạn văn bản phân tích cụ thể nhiệm vụ tạo bài trình chiếu của ba bạn An, Minh, Khoa để HS thấy được việc tiến hành giải quyết một vấn đề theo nhóm như thế nào.
GV có thể cho HS đọc đoạn văn bản. Hỏi HS xem ngoài cách phân công công việc tạo bài trình chiếu như trong SGK thì còn cách phân công nào khác không. HS có thể nêu ra một vài cách phân công khác, từ đó GV nhấn mạnh cho HS biết có nhiều cách để giải quyết vấn đề theo nhóm. Tuy nhiên, nếu phân công đúng người đúng việc, dựa vào điểm mạnh của mỗi người để phân công thì hiệu quả công việc sẽ tốt hơn.
GV cũng có thể đặt thêm các câu hỏi như:
- Sau khi phân công, nếu bạn Minh vì mải chơi mà không hoàn thành những trang chiếu nói về kì nghỉ hè của mình đúng hạn thì bạn Khoa có thể hoàn thành việc ghép các trang chiếu để hoàn thành bài trình chiếu không?
- Nếu bạn Minh chỉnh sửa hình ảnh cho cả bài trình chiếu rất đẹp nhưng bạn An không giúp các bạn chỉnh sửa văn bản thì chất lượng bài trình chiếu có tốt không?
Dựa vào câu trả lời của HS, GV sẽ dẫn dắt để các em nhận thấy được trách nhiệm của mỗi thành viên trong nhóm khi hợp tác để giải quyết vấn đề. Các em cần có trách nhiệm hoàn thành công việc của mình và hợp tác giúp đỡ lẫn nhau để hoàn thành công việc chung vì kết quả công việc của mỗi người đều ảnh hưởng đến kết quả công việc của những người khác và của cả nhóm.

2.3 Chốt kiến thức
GV nhắc lại và nhẫn mạnh hai nội dung HS cần ghi nhớ khi hợp tác để giải quyết vấn đề.

2.4 Câu hỏi củng cố
Đáp án: A, B.
GV phân tích thêm để HS thấy được cái sai trong phương án C và tránh không làm theo. Các em Cần nhận ra bài học trong học tập cũng như trong cuộc sống là: Để người khác làm thay công việc của mình là điều không nên.

3. Thực hành tìm kiếm và lựa chọn thông tin
Qua hai nhiệm vụ được hướng dẫn cụ thể từng bước, HS sau khi TH xong sẽ tìm kiếm và lựa chọn được thông tin phù hợp với vấn đề cần giải quyết. Cụ thể là tìm được thông tin về các điểm tham quan du lịch ở Sa Pa và dựa vào các thông tin đó để chọn được các điểm tham quan phù hợp với gia đình mình.

3.1 Luyện tập
Đáp án: C.
HS vận dụng các kiến thức và kĩ năng tìm kiếm thông tin trên website đã học ở Bài 2 để hoàn thành việc tìm kiếm và chọn được thông tin phù hợp với vấn đề cần giải quyết, đó là lập một danh sách các địa điểm tham quan ở Thủ đô Hà Nội.

3.2 Vận dụng
Vận dụng này giúp HS ôn lại và kết hợp kiến thức, kĩ năng đã học ở Bài 2, Bài 3 để giải quyết một vấn đề các em có thể gặp trong thực tế. Đó là tìm kiếm, lựa chọn thông tin phù hợp và ghi lại để sử dụng vào việc ra quyết định.
Tuỳ thuộc vào tình hình thực tế mà GV có thể đưa ra các yêu cầu tìm kiếm tương tự cho Vận dụng, miễn là giúp HS đạt được việc ôn lại và sử dụng các kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết các vấn đề trong thực tế, gần gũi với các em.

D. MỘT SỐ LƯU Ý VÀ KIẾN THỨC BỔ SUNG
Những vấn đề được chọn để minh hoạ trong bài chỉ là ví dụ. GV hoàn toàn có thể chọn các vấn đề tương tự, phù hợp với điều kiện của HS để minh hoạ. Ví dụ, với các địa phương mà HS chưa có điều kiện làm quen nhiều với máy tính, với việc TH tạo bài trình chiếu trên máy thì GV có thể chọn các tình huống hợp tác giải quyết vấn đề theo nhóm khác để HS dễ dàng hình dung và hiểu.