Giải Kinh tế và pháp luật 10 sách Chân trời, bài 5: Giá cả thị trường và chức năng của giá cả thị trường

Mở đầu trang 27. Em hãy quan sát bảng giá vé xem phim và trả lời câu hỏi.

- Vì sao giá vé xem phim vào cuối tuần thường cao hơn ngày thường?
- Yếu tố nào của thị trường tác động đến giá vé?
Trả lời:
- Vì vào những ngày cuối tuần, mọi người được nghỉ nên nhu cầu xem phim để giải trí thường tăng cao cho nên giá vé xem phim vào cuối tuần thường cao hơn ngày thường.
- Yếu tố quyết định đến giá vé chính là nhu cầu của khách hàng.
 

Câu hỏi trang 28: Em hãy đọc thông tin dưới đây và thực hiện yêu cầu.

- Em có nhận xét gì về giá gà tại những địa điểm khác nhau trong thông tin trên?
- Từ thông tin trên, em hiểu giá cả thị trường là gì?
Trả lời:
- Trong thông tin trên, giá gà tại những địa điểm khác nhau có sự chênh lệch nhau.
- Từ thông tin trên, có thể hiểu giá cả thị trường là giá bán thực tế của hàng hóa, dịch vụ hình thành do các chủ thể kinh tế chi phối và vận động của thị trường quyết định tại một thời điểm, địa điểm nhất định. 
 

Câu hỏi trang 28: Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi.


- Tại sao nói: Chính sách giảm tiền điện của Nhà nước là yêu cầu cấp thiết trong trường hợp trên?
- Chính sách giảm giá điện của Nhà nước tác động tích cực như thế nào đến đời sống người dân?
Trả lời:
*Trường hợp 1:
- Chức năng thông tin của giá cả thị trường được thể hiện như sau: Những thông tin về giá thép trong nước và thế giới tăng liên tục kéo giá nhiều loại vật liệu xây dựng cũng tăng giúp cho người sản xuất biết được tình hình sản xuất trong các ngành, biết được tương quan cung - cầu, biết được sự khan hiếm đối với các loại hàng hóa.
- Tác động tới các chủ thể kinh tế khi giá thép tăng:
+ Tiến độ của nhiều công trình bị trì hoãn.
+ Các nhà sản xuất thép gặp khó khăn khi giá nguyên liệu tăng nhưng vẫn phải nhập nguyên vật liệu để duy trì sản xuất, cung ứng theo hợp đồng đã kí.

* Trường hợp 2:
Sự biến động của giá cả dẫn đến sự biến đổi trong phân bố các nguồn lực kinh tế. Những người sản xuất sẽ chuyển vốn từ nơi có giá cả thấp, lợi nhuận thấp đến nơi có giá cả cao, do đó lợi nhuận cao. Cụ thể khi giá tôm tăng cao, người sản xuất đã nhanh chóng đầu từ thêm vốn để mở rộng diện tích, chọn lọc con giống. Một số hộ đã chuyển vốn từ nuôi cá tra, cá ba sa sang nuôi tôm để đạt hiệu quả kinh tế cao.

* Trường hợp 3:
- Chính sách giảm tiền điện của Nhà nước là yêu cầu cấp thiết trong trường hợp trên vì khi sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp bị đình trệ do dịch bệnh khiến doanh nghiệp gặp khó khăn thì Nhà nước sẽ thực hiện các chính sách quản lí, điều tiết để kích thích nền kinh tế, giảm bớt khó khăn cho doanh nghiệp cũng như đối với người dân.
- Tác động đến đời sống người dân: Người dân sẽ giảm bớt được một số tiền khi đóng tiền điện, từ đó sẽ có thêm một phần tích lũy nhằm mục đích chi tiêu cho các nhu cầu khác.

* Luyện tập và vận dụng
Luyện tập 1 trang 29: Thảo luận cùng các bạn và cho biết em đồng tình hay không đồng tình với ý kiến nào. Vì sao?

Trả lời:
- Ý kiến a - Em đồng tình với ý kiến trên vì khi giá cả hàng hóa tăng cao, nhưng thu nhập của người tiêu dùng vẫn vậy, để có thể trang trải cuộc sống thì người tiêu dùng sẽ có ý thức tiết kiệm trong tiêu dùng hàng hóa.
- Ý kiến b - Em không đồng tình với ý kiến trên vì khi giá cả hàng hóa tăng sẽ cho thấy nguồn cung cấp hàng hóa đá khan hiếm, nguồn cung khan hiếm dẫn đến giá cả tăng.
- Ý kiến c - Em không đồng tình với ý kiến trên vì khi giá cả một loại hàng hóa nào đó giảm sẽ làm tăng nhu cầu của người tiêu dùng về loại hàng đó. Vì giá cả chính là một trong số tiêu chí mua sắm của người tiêu dùng, hàng hóa giảm sẽ dẫn đến nhu cầu mua càng tăng.
- Ý kiến d - Em đồng tình với ý kiến trên vì khi giá cả một loại hàng hóa tăng sẽ kích thích những nhà sản xuất đầu tư sản xuất hàng hóa đó nhiều hơn, đó chính là chức năng phân bổ nguồn lực của giá cả thị trường.

Luyện tập 2 trang 30: Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi.

Trả lời:
Trường hợp 1:
Em đồng tình với việc làm của gia đình chị B 
* GIải thích: gia đình chị đã nắm bắt thông tin của thị trường để chuyển đổi sản phẩm kinh doanh, điều này sẽ mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn cho gia đình chị.
Trường hợp 2: 
Nhận xét: Việc làm của ông T là dễ hiểu 
* Giải thích: theo quy luật về giá cả, khi nguồn cung ít thì giá cả hàng hóa sẽ bị đẩy lên cao, tuy nhiên việc làm của ông T lại không hơp lí trong hoàn cảnh này, vì ông đã thừa lúc mọi người đang gặp khó khăn để tăng lợi nhuận cho bản thân.

Luyện tập 3 trang 30: Em hãy đọc tình huống sau và thực hiện yêu cầu.

- Nêu các chức năng của giá cả được đề cập trong tình huống trên.
- Nhận xét về dự định điều tiết sản xuất của ông A.
Trả lời:
- Các chức năng của giá cả được đề cập trong tình huống trên là: cung cấp thông tin.
- Dự định điều tiết sản xuất của ông A là hợp lí.
=> Ông dự đoán được sự thay đổi của thị trường là nhu cầu về hoa sẽ tăng cao vào dịp Tết, thêm vào đó, chi phí trồng và chăm sóc hoa cũng ít hơn, từ đó đưa ra quyết định chuyển đổi từ trồng rau củ sang trồng hoa.

Vận dụng trang 30: Em hãy khảo sát giá của một số mặt hàng tại địa phương và nhận xét sự biến động giá cả của những mặt hàng đó ở các thời điểm khác nhau.Trả lời:

Nhận xét:
- Sự biến động giá cả một số loại mặt hàng rau củ như mướp hương, su hào, cải bắp, nấm đùi gà, bí đỏ, cà chua,..tại khu chợ trung tâm tại địa phương em có sự biến động tại hai thời điểm khảo sát tháng 1/2022 và tháng 2/2022.
- Phần lớn giá cả của các mặt hàng rau củ vào tháng 2/2022 có xu hướng tăng cao hơn so với thời điểm tháng 1/2022. Ví dụ:
+ Cải bắp từ 12.000 đồng/kg (1/2022) đã tăng lên 17.000 đồng/kg (2/2022)
+ Cà chua từ 23.000 đồng/kg (1/2022) đã tăng lên 35.000 đồng/kg (2/2022)
- Nguyên nhân giá của những mặt hàng rau củ tăng là do tháng 2 rơi đúng vào dịp Tết Nguyên Đán, nhu cầu mua của người tiêu dùng tăng mạnh, dẫn đến giả cả tăng cao.