Hoa xoan nở là báo hiệu mùa xuân đã hết, mùa hè tràn qua cửa, nhà thơ Nguyễn Trãi đã từng viết:
“Trong tiếng cuốc kêu xuân đã muộn
Đầy sân mưa bụi nở hoa xoan”
Hoa xoan bé li ti, màu tím nhạt, mọc thành chùm, hương thơm thoang thoảng. Mưa bụi lất phất bay, hoa xoan rụng tím gốc để lộ ra những cành khẳng khiu như những bàn tay gầy guộc chơ vơ giữa khung trời. Thân xoan tròn suôn thẳng, màu nâu, vươn khá cao, lá kép, nhỏ, mỏng, màu xanh thẫm.
Sau khi hoa rụng, xoan bắt đầu kết trái, trái xoan màu xanh mọc thành từng chùm trông như những chùm nho, chùm nhãn đung đưa rất đáng yêu. Tuy nhiên, trái xoan không ăn được nhé!
Ba em bảo vỏ của cây xoan là vị thuốc quý trị giun đũa, giun chỉ, giun kim, lá xoan dùng làm phân bón ruộng. Gỗ xoan dẻo và thơm, dùng làm cột nhà, xà nhà, rui nhà và làm ván cửa vừa đẹp, nhẹ lại bền. Trong họ nhà xoan quý nhất là xoan đào, mối, mọt không bao giờ dám đụng đến gỗ xoan.
Ở quê em vườn nhà ai cũng có trồng xoan, hoa xoan nở đã trở thành một hình ảnh tuyệt đẹp in đậm trong lòng mỗi người dân quê. Mỗi khi ngắm nhìn hàng cây xoan em lại thấy yêu quê mình hơn, cây xoan đã góp phần làm nên khung cảnh yên bình, mộc mạc của làng quê em từ bao đời nay.