Câu hỏi trang 13: Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi.
- Em hãy xác định những việc làm của anh H thể hiện trách nhiệm với tư cách là chủ thể sản xuất tham gia vào nền kinh tế.
- Theo em, những việc làm của anh H đã đóng góp gì cho nền kinh tế và cho đời sống xã hội.
Trả lời:
- Những việc làm của anh T thể hiện trách nhiệm với tư cách là chủ thể sản xuất tham gia vào nền kinh tế:
+ Có tinh thần học hỏi bằng cách sưu tầm tài liệu, tìm hiểu cách phòng và điều trị các chứng bệnh trên đàn dê.
+ Cung cấp đàn dê có chất lượng đến với người tiêu dùng, mang lại thu nhập ổn định, tạo việc làm cho người dân địa phương.
+ Tuân thủ đóng thuế đầy đủ.
+ Quyên góp tiền ủng hộ làm đường xá, trường học,…góp phần phát triển kinh tế-xã hội.
- Những đóng góp cho nền kinh tế và cho đời sống xã hội:
+ Thu nhập ổn định góp phần làm tăng GDP, thu nhập bình quân đầu người tăng.
+ Chất lượng cuộc sống được cải thiện do thu nhập ổn định.
+ Đường xá, trường học được xây dựng góp phần phát triển đời sống của người dân trong vùng.
Câu hỏi trang 13: Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi.
- Chị V đã thể hiện vai trò chủ thể tiêu dùng của mình như thế nào trong những trường hợp trên?
- Việc làm của chị V có ý nghĩa như thế nào đối với các hoạt động kinh tế?
Trả lời:
- Với vai trò là chủ thể tiêu dùng, chị V là một người biết chọn lọc, có ý thức sử dụng các vật dụng thân thiện với môi trường.
- Việc làm của chị V đã đóng góp một phần vào việc phát triển xu hướng "tiêu dùng xanh".
=> Những người tiêu dùng như chị V sẽ là động lực để các nhà sản xuất chế tạo ra những dòng sản phẩm thân thiện với môi trường.
Câu hỏi trang 14: Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi.
Chủ thể kinh tế nào được đề cập trong trường hợp trên? Hoạt động của hệ thống siêu thị A đã giúp ích gì cho người sản xuất và người tiêu dùng?
Trả lời:
- Chủ thể kinh tế được đề cập trong trường hợp trên là: Chủ thể trung gian
- Vai trò của siêu thị A:
+ Đối với người sản xuất, hoạt động thu mua sản phẩm của siêu thị A giải quyết đầu ra ổn định cho những người sản xuất.
+ Đối với người tiêu dùng, hoạt động của siêu thị A đã mang đến những sản phẩm có chất lượng tốt nhất đến tay người tiêu dùng. Ngoài ra, hoạt động của siêu thị A còn đáp ứng và thỏa mãn các nhu cầu khác của người tiêu dùng như được tham gia hàng loạt các chương trình giới thiệu sản phẩm, khuyến mãi, chính sách chăm sóc khách hàng chu đáo.
Câu hỏi trang 14: Em hãy đọc thông tin dưới đây và trả lời câu hỏi.
- Nhà nước đã làm gì trước khó khăn của doanh nghiệp do tác động của dịch bệnh Covid-19?
- Theo em, nhà nước có vai trò như thế nào đối với nền kinh tế?
Trả lời:
- Nhà nước đã cắt giảm 30% thuế thu nhập doanh nghiệp cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19.
- Nhà nước có vai trò điều tiết nền kinh tế, hỗ trợ, tạo điều kiện để các doanh nghiệp tư nhân có thể phát huy hết hiệu quả hoạt động. Đồng thời, Nhà nước cũng tác động để điều chỉnh và khắc phục những vấn đề nảy sinh trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội.
Câu hỏi trang 14: Em hãy đọc các trường hợp sau và thực hiện yêu cầu.
- Em hãy nhận xét về việc làm của chị B.
- Trình bày vai trò của bản thân với tư cách là một chủ thể tham gia trong nền kinh tế.
- Em hãy nhận xét về việc làm của chị N và cách ứng xử của quản lí trung tâm thương mại trong trường hợp trên.
- Với tư cách là người tiêu dùng, hãy liệt kê những tiêu chí của bản thân khi mua sắm.
Trả lời:
*Trường hợp 1:
Việc làm của anh D và gia đình anh đã đáp ứng được nhu cầu của thị trường khi cung cấp ra thị trường rau sạch dùng phân hữu cơ và không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Việc làm của anh không chỉ đem lại thu nhập cho gia đình, các hộ gia đình mà còn hạn chế làm tổn hại đến con người, môi trường và xã hội.
*Trường hợp 2:
- Chị B với vai trò là chủ thể trung gian đã chủ động trong việc cung cấp đa dạng các sản phẩm phụ vụ nhu cầu của người tiêu dùng, chủ động tìm hiểu nguồn gốc, xuất xứ của sản phẩm trước khi đến tay người tiêu dùng. Việc làm đó không chỉ góp phần giúp người tiêu dùng dễ dàng lựa chọn theo nhu cầu cá nhân mà còn góp phần kết nối với người sản xuất.
- Vai trò:
+ Thực hiện sản xuất những sản phẩm đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng.
+ Tìm hiểu rõ nhu cầu của thị trường.
+ Lựa chọn, tiêu dùng những hàng hóa có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng.
+ Phê phán những hành vi trái pháp luật trong hoạt động kinh tế.
+ Cung cấp, lựa chọn những sản phẩm, mẫu mã đa dạng phục vụ nhu cầu của người tiêu dùng.
+ Thực hiện đóng thuế đầy đủ
*Trường hợp 3:
- Việc làm của chị N thể hiện quyền và trách nhiệm của người tiêu dùng khi đã kịp thời phát hiện và phản ánh đối với những hành vi gây ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.
Cách ứng xử của quản lí trung tâm thương mại đã thể hiện việc dám nhận trách nhiệm về mình và cam kết sẽ kiểm tra kĩ lưỡng các sản phẩm nhằm đảm bảo an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng.
- Tiêu chí của bản thân khi mua sắm:
+ Mẫu mã đẹp
+ Chất lượng tốt (chất liệu tốt, hàm lượng dinh dưỡng cao,…)
+ Nguồn gốc xuất xứ rõ ràng
+ Còn hạn sử dụng
Luyện tập 1 trang 16: Em đồng tình hay không đồng tình với ý kiến nào dưới đây? Vì sao?
Trả lời:
Em đồng ý với các ý kiến b, c và không đồng ý với ý kiến a, d.
* Giải thích:
- Người sản xuất, ngoài mục tiêu tìm kiếm lợi nhuận còn cần phải có trách nhiệm cung cấp những hàng hóa không làm tổn hại đối với con người, môi trường và xã hội.
- Hoạt động sản xuất nhằm mục đích tạo ra những sản phẩm đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng. Sản phẩm nào thị trường có sức mua lớn sẽ được sản xuất nhiều và ngược lại. Do đó, nhu cầu người tiêu dùng sẽ có ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất.
- Chủ thể Nhà nước có vai trò điều tiết và tạo điều kiện thuận lợi cho các ngành kinh tế khác nhau hoạt động sản xuất hiệu quả. Đồng thời, Nhà nước cũng tác động để điều chỉnh và khắc phục những vấn đề nảy sinh trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội.
- Chủ thể trung gian giữ vai trò kết nối giữa người tiêu dùng và người sản xuất nên không thể tồn tại độc lập với người sản xuất và người tiêu dùng.
Luyện tập 2 trang 16: Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi.
Trả lời:
* Trường hợp 1:
- Em không đồng tình với quan niệm mua sắm của cô N vì thói quen lựa chọn những sản phẩm có giá thành rẻ, số lượng nhiều, không chú ý đến chất lượng đó có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của cô N nếu vô tình sử dụng phải những mặt hàng kém chất lượng, hơn nữa việc tiêu dùng những sản phẩm kém chất lượng như vậy sẽ vô cớ tạo động lực cho nhà sản xuất sản xuất ra những mặt hàng kém chất lượng ra thị trường.
- Trách nhiệm của người tiêu dùng
+ Lựa chọn hàng hóa có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng.
+ Lựa chọn tiêu dùng những hàng hóa có chất lượng.
+ Phê phán những mặt hàng gây hại đến sức khỏe của người tiêu dùng.
* Trường hợp 2:
- Hộ kinh doanh A đã có trách nhiệm đưa ra thị trường những sản phẩm thân thiện với môi trường như ống hút, đũa,…làm từ tre. Hơn nữa, hộ kinh doanh A còn thu mua nguyên liệu từ người nông dân, tạo việc làm cho người lao động, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội.
- Theo em, hoạt động của hộ kinh doanh A đã phù hợp vì đã có trách nhiệm cung cấp những hàng hóa không làm tổn hại đối với con người, môi trường và xã hội. Ngoài ra, việc sản xuất những mặt hàng thân thiện với môi trường đó còn đem lại thu nhập cho người lao động, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội.
* Trường hợp 3:
- Là người tiêu dùng, em đồng tình với cách xử lí của công ti B vì nếu không thu hồi số sản phẩm đó, số sản phẩm đó sẽ được tung ra thị trường và bán cho người tiêu dùng, gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người tiêu dùng.
- Hơn nữa, trách nhiệm của người sản xuất là phải cung cấp những hàng hóa không làm tổn hại đối với con người, môi trường và xã hội. Vì vậy, công ti B đã thực hiện rất đúng trách nhiệm của mình.
* Trường hợp 4:
- Vai trò của Nhà nước trong trường hợp trên: Điều chỉnh và khắc phục những vấn đề nảy sinh trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, cụ thể trong trường hợp này: Chính phủ đã chỉ đạo thực hiện các giải pháp nhằm bình ổn giá các mặt hàng thiết yếu và điều hành giá các mặt hàng thuộc danh mục Nhà nước định giá nhằm bình ổn mặt bằng giá bảo đảm cung cấp nhàng hóa thiết yếu cho người dân.
Luyện tập 3 trang 17: Em hãy đọc các trường hợp sau và thực hiện yêu cầu.
Em hãy cho biết chị H cần làm gì để bảo vệ quyền lợi của mình.
Trả lời:
Theo em, để bảo vệ quyền lợi của mình, khi mua sắm trực tuyến, chị H cần tìm hiểu kỹ về sản phẩm mình định mua (xuất xứ, chất liệu, kiểu dáng...), cũng như uy tín của người bán thông qua những mô tả và bình luận của những người đã mua. Nếu không biết được các thông tin đó, chị H nên mua sắm trực tiếp tại các cửa hàng.
Vận dụng 1 trang 17: Em hãy viết bài viết chia sẻ của bản thân về vai trò của người tiêu dùng, người sản xuất khi tham gia trong nền kinh tế.
Trả lời:
- Vai trò của người tiêu dùng khi tham gia trong nền kinh tế
+ Thứ nhất, với tư cách là người sử dụng sản phẩm, người tiêu dùng quan tâm tới các đặc trưng của sản phẩm và cách sử dụng hàng hóa tối ưu.
+ Thứ hai, với tư cách là người trả tiền để mua sản phẩm, người tiêu dùng quan tâm tới giá cả của các loại hàng hóa và giới hạn ngân sách dành cho các loại hàng hóa khác nhau. Những mục quảng cáo liên quan tới giảm giá hay khuyến mãi thường có sức hấp dẫn đối với người tiêu dùng nhạy cảm với giá cả.
+ Thứ ba, với tư cách là người mua hàng, họ quan tâm nhiều đến phương thức mua hàng. Đó là việc quyết định xem nên đặt mua hàng qua mạng Internet hay đến trực tiếp các cửa hàng.
+ Thứ tư, với tư cách là người trực tiếp tiêu thụ sản phẩm, người tiêu dùng góp phần định hướng và tạo động lực cho người sản xuất.
- Vai trò của người sản xuất khi tham gia trong nền kinh tế
+ Thứ nhất, người sản xuất có vai trò cung cấp những mặt hàng nhằm thỏa mãn nhu cầu của người tiêu dùng.
+ Thứ hai, người sản xuất có vai trò bảo đảm chất lượng đối với sản phẩm trước khi đưa ra thị trường và chịu trách nhiệm về chất lượng sản phẩm do mình sản xuất; thể hiện các thông tin về chất lượng trên nhãn hàng hóa, bao bì, trong tài liệu kèm theo hàng hóa.
+ Thứ ba, người sản xuất có vai trò rất lớn trong việc cung cấp ra thị trường những mặt hàng không làm tổn hại đến con người, môi trường và xã hội.
+ Thứ tư, người sản xuất đảm bảo việc tạo ra lợi nhuận từ những hàng hóa mình sản xuất, góp phần phát triển kinh tế xã hội.
Vận dụng 2 trang 17: Với tư cách là người tiêu dùng có trách nhiệm, em hãy thiết kế infographic thể hiện những điều cần lưu ý khi sử dụng sản phẩm, dịch vụ cho bản thân và gia đình.
Trả lời:
(*) Gợi ý Nội dung của inforgraphic: những lưu ý của người tiêu dùng khi sử dụng sản phẩm
- Kiểm tra hàng hóa trước khi nhận.
- Lựa chọn tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, không làm tổn hại đến môi trường, trái với thuần phong mỹ tục và đạo đức xã hội, không gây nguy hại đến tính mạng, sức khỏe của mình và của người khác.
- Thực hiện chính xác, đầy đủ hướng dẫn sử dụng hàng hóa, dịch vụ.
- Thông tin cho cơ quan nhà nước, tổ chức, cá nhân có liên quan khi phát hiện hàng hóa, dịch vụ lưu hành trên thị trường không bảo đảm an toàn, gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến tính mạng, sức khỏe, tài sản của người tiêu dùng; hành vi của tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng.
(*) Mẫu Infographic về: Những lưu ý của người tiêu dùng khi mua sắm trực tuyến