* Câu hỏi mở trang 131
Bề mặt Trái Đất không bằng phẳng mà rất lồi lõm. Những nơi cao là vùng núi, cao nhất là đỉnh Ê-vơ-rét (Chô-mô-lung-ma) với độ cao 8 848 m. Những nơi thấp là những vực sâu dưới đáy đại dương, sâu nhất là vực Ma-ri-an với độ sâu khoảng 11 000 m. Theo em, điều gì khiến bề mặt Trái Đất lồi lõm như vậy?
Trả lời:
Điều khiến Trái Đất lồi lõm và không bằng phẳng do tác động của nội lực và ngoại lực trong việc hình thành bề mặt trái đất (quá trình nội sinh và ngoại sinh).
1. Quá trình nội sinh và ngoại sinh
Câu hỏi trang 131. Dựa vào nội dung kiến thức dưới đây, em hãy cho biết:
- Quá trình nội sinh và ngoại sinh khác nhau như thế nào?
- Trong các hình 1, 2, 3, 4 hình nào thể hiện tác động chủ yếu của quá trình nội sinh, hình nào thể hiện tác động chủ yếu của quá trình ngoại sinh?
Trả lời:
Dựa vào nội dung kiến thức dưới đây,
* Quá trình nội sinh và ngoại sinh khác nhau:
| |
Nội sinh |
Ngoại sinh |
| Khái niệm |
Là các quá trình xảy ra trong lòng Trái Đất. |
Là các quá trình xảy ra ở bên ngoài, trên bề mặt Trái Đất. |
| Tác động |
Làm di chuyển các mảng kiến tạo, nén ép các lớp đất đá, làm cho chúng bị uốn nếp, đứt gãy hoặc đẩy vật chất nóng chảy ở dưới sâu ra ngoài mặt đất tạo thành núi lửa, động đất,... |
Phá vỡ, san bằng các địa hình do nội sinh tạo nên, đồng thời cũng tạo ra các dạng địa hình mới. |
| Kết quả |
Tạo ra các dạng địa hình lớn. |
Tạo ra các dạng địa hình nhỏ. |
* Hình 1, 2: tác động của nội sinh
* Hình 3, 4: tác động của ngoại sinh
2. Hiện tượng tạo núi
Câu hỏi 1: Quan sát hình 5 và đọc thông tin trong mục 2, em hãy trình bày quá trình tạo núi
Trả lời:
Quá trình tạo núi
Trong quá trình di chuyển, các địa mảng có thể xô vào nhau hoặc tách xa nhau khiến cho các lớp đất đá ở đới tiếp giáp giữa các địa mảng bị dồn ép, uốn lên thành núi; hoặc bị đứt gãy, vật chất nóng chảy phun trào lên mặt đất gọi là núi lửa.
Câu hỏi 2: Ngoại sinh có vai trò như thế nào trong việc làm biến đổi hình dạng của núi?
Trả lời:
Tác động của ngoại sinh
Quá trình tạo núi do nội sinh cũng chịu tác động phá hủy của ngoại sinh. Đó là quá trình bào mòn, bóc mòn, thổi mòn, mài mòn của gió, nước,… từ đó làm biến đổi hình dạng của núi hoặc tạo ra những dạng địa hình mới.
Luyện tập và vận dụng 1 trang 132. Em hãy nêu vai trò của quá trình nội sinh và ngoại sinh trong việc hình thành địa hình bề mặt Trái Đất
Trả lời:
- Quá trình nội sinh có vai trò làm cho địa hình trở nên gồ ghề hơn, làm di chuyển các mảng kiến tạo khiến chúng bị uốn nếp, đứt gãy tạo thành núi lủa, động đất…
- Quá trình ngoại sinh có vai trò san bằng, hạ thấp các địa hình trên bề mặt Trái Đất.
Luyện tập và vận dụng 2 trang 132. Nêu tác động đồng thời của quá trình nội sinh và quá trình ngoại sinh trong hiện tượng tạo núi.
Trả lời:
Nội lực và ngoại lực là hai lực có tác động ngược nhau nhưng chúng xảy ra đồng thời tạo nên địa hình bề mặt Trái Đất. Ngoại lực tạo ra những dạng địa hình lớn (dãy núi, khối núi,…) thì ngoại lực lại san bằng, phá vỡ các địa hình do nội sinh tạo nên, tạo ra các dạng địa hình mới (đồng bằng, đồi, địa hình cac-xto, nấm đá, hàm ếch,…).
Luyện tập và vận dụng 1 trang 132. Thu thập thông tin, hình ảnh về một số dạng địa hình do gió, nước,.. tạo thành và chia sẻ với các bạn
Trả lời:
Các em học sinh tìm kiếm, hình ảnh qua sách báo, mạng xã hội để chia sẻ.
Khối đá thăng bằng kỳ lạ - Dạng địa hình được tạo ra do tác động của gió
Nhũ đá, măng đá trong hang động - Dạng địa hình được tạo ra do tác động của nước